Türk Dilleri ve Edebiyatı Bölümü Koleksiyonu

Bu koleksiyon için kalıcı URI

https://hdl.handle.net/20.500.14551/3331

Listeleniyor 1 - 20 / 55

Gagauz Türkçesinde İkilemeler
(Trakya Üniversitesi, 2021) Doğan, Levent
İkilemeler, sadece yan yana gelmiş iki sözcüğün tekrarından ibaret olmayan, bu yolla yeni kavramlar inşa ederek anlamı ve anlatımı güçlendiren dil birlikleridir. Türkçenin en eski dönem eserlerinde dahi kullanımına atıfta bulunulan ikilemeler, anlamı pekiştirmesinin yanı sıra ifadeye renk ve estetik katarlar. Bu açıdan özellikle âşık, şair ve yazarların bir yapıt vücuda getirirken sıklıkla başvurduğu ifade kalıpları olmuşlardır. İkilemelerde söz konusu etkileri sağlayan anlamsal, yapısal ve ses bilimsel özellikler vardır. Bu yüzden ikilemeler taşıdıkları nitelikler bakımından ele alınması gereken bir konudur. Türk dil biliminde konuyla ilgili kapsamlı araştırmalar yapılmıştır. Benzer araştırma ve incelemelerin Türkçenin çoğu lehçesinde de uygulandığı müşahede edilmiştir. Ancak Gagauz Türkçesinde kullanılan ikilemelerin ele alındığı bir çalışmaya denk gelinmemiştir. Bu çalışmada, Gagauz Türkçesiyle ilgili sözlüklerden, şiir kitaplarından ve diğer birçok kaynaktan tespit edilen ikilemeler; anlam, sözcük yapısı, köken, kuruluş, sözcük türü ve diziliş olarak çeşitli yönlerden incelenmiştir. İnceleme sonucunda elde edilen veriler sonuç kısmında detaylandırılmıştır.
Maske ve Ruh'ta Nasreddin Hoca ve Yeni Dünya Düzeni
(Trakya Üniversitesi, 2019) Çetin, Seda
Nasreddin Hodja is a Turkish philosopher who have resisted for centurieswith his intelligence and wisdom. Hodja, who has been the symbol of tolerance,knows how to look at life from the positive side in his anecdotes. Because ofhis these characteristics, Halide Edib sent Hoca as the protagonist of Maske veRuh which is her fantasy play to the 21st century’s Aksehir. In this age whenmatter is more important than spirit, people are as similar to each other likethe same masks. Halide Edib builded a dystopic world that she created with thissocial landscape in which people are increasingly mechanised in Maske ve Ruh. The author who placedNasreddin Hodja in the dystopic landscape, compared his ideas with the advancedintellectual orientations in this century and critized the ideologicalorientations that have begun to quickly influence the world through him. Theauthor tried to remind the values that they had forgotten to a soulless societyalso by adding the other names who lived before like Hodja on her play. In thisstudy, firstly, the location of Nasreddin Hodja in Maske ve Ruh will tried to be located. In this way, theapproachment style to Hodja who came to life hundreds of years after his ownlife will have been interpreted. Afterwards, it will be focused on to themessage which the author wanted to give with Maske ve Ruh, and these aspectsthat 21st century's Turkey of whose view of life had been changed because ofmaterialist world order will be discussed.
Trakya Ağızları Sözlüğü I-II
(Trakya Üniversitesi, 2018) Sandalyeci, Selda
Türkçe, Moğolistan veÇin içlerinden Orta Avrupa’ya, Sibirya’dan Hindistan ve Kuzey Afrika’ya kadargeniş bir alanda tarihin derinliklerinden bu yana varlık göstermektedir. Balkanlarüzerindeki Türk yerleşimleri ise Osmanlılardan çok önceye dayanmaktadır. IV. YüzyıldaHunların buraya gelmesiyle bölge Türklerle tanışmış ve daha sonra Avarlar,Bulgarlar ve Peçenekler IV. yüzyıldan VIII. yüzyıla kadar aralıklarla gelip buralarayerleşmişlerdir. 1292 yılından itibaren BatıAnadolu’dan gelen Selçuklu Türklerinin de bölgenin bazı yerlerine yerleşereketkili olmaya çalıştıkları görülür. Tüm bunlara rağmen Balkanlardaki yoğun Türknüfusu asıl kimliğine Osmanlılarla kavuşmuştur. Osmanlılar geniş coğrafyayayayılmaya Balkanlardan başlamışlar ve Balkanları gözbebeği bilmişlerdir. Böylecegittikleri her bölgeye Türkçeyi de götürmüşler, bu sayede Türkçe Balkanhalkları arasında önemli bir yer edinmiştir.
Edirne’de Halk Hekimliği
(Trakya Üniversitesi, 2007) Sol, Selma
Halk hekimliği, geleneksel tıp ya da alternatif tıp olarak da adlandırabileceğimiz uygulamalar, tarih sahnesinde insanoğlunun var olmasıyla beraber duçar olduğu çeşitli hastalıklara doğadan faydalanarak çare araması sonucu ortaya çıkmıştır. Yapılan araştırmalar, binlerce yıldır süregelen bu uygulamaların bir kültür birikimine dönüştüğünü göstermektedir. Bu çalışmada, alan araştırması yöntemiyle elde edilen, Edirne’deki geleneksel tedavi şekilleri verilmiştir. Söz konusu uygulamalar nesiller boyunca kültürel aktarım vasıtasıyla günümüze kadar gelmiştir
Bulgaristan’da Türkçe Eğitim ve İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Ders Kitaplarının (1992-2019 Yılları) Karşılaştırılması
(Trakya Üniversitesi, 2020) Doğan, Levent; Gülvodina, Gonca
This study intends to depict, from a historical perspective, the Turkish education in Bulgaria which has the largest Turkish population among the Balkan countries, as well as examine, Lower Secondary Turkish Textbooks published in Bulgaria in 1992 and 2019. Turkish language education in Bulgaria from past to present can be classified under six categories: Pre-tanzimat Era, Post-tanzimat Era, Principality Era, Kingdom Era, Communism Era, and Democracy Era. This research provides a detailed depiction of the educational policies implemented during foregoing eras and of the challenges faced with a particular focus on the issues relating to textbooks, and problems attributable to acts of Bulgarian authorities. Introduction section of this study provides a detailed picture of Turkish language education system starting from the Ottoman Era -when the foundations of Turkish language education in Bulgaria were laid- to present. This study further then examines and compares two Lower Secondary Turkish Textbooks that first one published in 1992 with a special education law and the latest one in 2019. This paper first gives all data points of this locally sourced materials and then analyse in terms of formal and content. Concerning Lower Secondary Turkish Textbooks which were examined from various aspects, a general evaluation was provided in the conclusions section. The findings of this study shows that Lower Secondary Turkish Textbooks which published in 1992 are out of date and fall behind the contemporary language education. Additionally, Lower Secondary Turkish Textbooks which published in 2019 and currently used in schools failed to go beyond the traditional education concept and are found to be quite weak in terms of educational competencies.
Doğu ve Batı Türkçesi Kuran Tercümelerinde Esma’ül Hüsna’nın Türkçe Söylemleri
(Trakya Üniversitesi, 2019) Bayraktar, Fatma Sibel
Türklerden yaklaşıkdört yüz yıl önce Arapların, en az yüz yıldır da Farsların İslam dini ileilgili terminolojiyi oluşturup geliştirdikleri bilinmektedir. Türklerİslamiyeti kabul ettiklerinde hazır bir dini terminoloji ile karşılaşmalarınarağmen ilk İslami dönem eserlerinde bunları Türkçeleştirme yoluna gitmişlerdir.Aynı çaba Kur’an tercümeleri ve diğer eserlerde de görülmektedir. Türkçede varolan, Bayat, İdi, Ugan, tapug vb. sözcükler, sırasıyla Kadim, Rab, Kadir,ibadet terimlerine karşılık olarak kullanılmışlardır. Kur’an tercümelerinde de“Allah” adının karşılıkları Türkçe olarak kullanılmışlardır. Bu çalışmadaAllah’ın 99 ismi olan Esma’ül Hüsna'nın da değişik Türkçeleştirilme yollarıincelenmektedir.
Tersine Bir Bildungsroman: Tante Rosa
(Trakya Üniversitesi, 2018) Özdemir, Ayşe Nur
Sevgi Soysal’s Tante Rosa which is regarded as a collection of stories by some critics and is considered a short novel by the others has been published serially in Dost magazine (1966-68). Writer created Rosa who based on her aunt Rosa and is antagonist of her book which consists of fourteen related stories. According to our opinion, this work is a kind of bildungsroman differentiating from usual bildungsromans. It is a genre firstly appeared in German literature and we name it also “development novel” dealing with subjects such as material and spiritual elements which contribute to antagonist’s development, the stages which have been experinced by him/her and the ideal personality he/she has eventually reached. At the centre of the novel, there is a story based upon a development process. Writer handles Rosa who has an unusual personality and a life with full of failure in this novel and the process of turning into an adult in Tante Rosa occurs in contrast to similar novels. While the character is expected to obey the society and its rules in bildungsromans, Rosa has difficulty in adapting herself to society and defies it instead of being a part of it. In the work of Soysal the consecutive events which have been experienced by a person in his/her whole life is treated but these events and negative/positive experiences do not carry to him/her an ideal point. On the contrary Rosa always attacks the ideal concept and sometimes subverts it with colorful scenes. Rosa never reaches an ideal point and turns into a “completed personality”, an “adult who found the meaning of life.” It would not be wrong to name her as an anti-hero. Moreover, although the novel includes a “development story” it hasn’t been fictionalized in accord with the typical features of genre. This work may be regarded as a parody or a kind of “anti-bildungsroman”. In this article, possibilities of how Sevgi Soysal’s Tante Rosa could be read as an “anti-bildungsroman” will be discussed on the basis of these assumptions.
Ahmet Kutsi Tecer ve Arif Nihat Asya’nın Şiirlerinde Edirne
(Trakya Üniversitesi, 2007) Topaloğlu, Yüksel
City is a theme that has been used in Turkish literature for a long period. In this context; specific culture centers such as Konya, Bursa, Erzurum, Ankara, and especially İstanbul were often held and used in our literature. And Edirne -as one of the important culture centers of our country-, interested some of our poets as other cities did, and was used in our literature within some levels. Some of these poets are Uluğ Turanlıoğlu, Mustafa Yıldırım, Ahmet Kutsi Tecer, and Arif Nihat Asya. In this article, only the poems about Edirne written by Ahmet Kutsi Tecer and Arif Nihat Asya were held and examined; and their ideas about Edirne were tried to be presented as a result of this examination.
Edirne Kakava Şenlikleri
(Trakya Üniversitesi, 2010) Sol, Selma
Revival of nature and the coming of spring have become both fascination and joy for human beings for centuries. Because of that reason, we see that seasonal fests have emerged among different societies and they have been celebrated gorgeously. One of these rituals massified and turned into cultural accumulation is Kakava festivals being celebrated by gypsyorigined citizens living in Edirne. Kakava festivals begin with being made afire by gypsy chief on the first week of may every year and contunie to the evening of the following day. It is observed that gypsies, living in different parts of Turkey, come Edirne and attend the festivals having been celebrated by gypsies of Trakya. Althoung the festival is inspired by a legend of Egyptian and Asia-Minor origins, it resembles the old Turkish celebration of spring which is “ one of the rituals of coming of spring” in the context of their way of perform. Kakava festivals have shaped by faith and customs of gypsies of Trakya and the cultural and religious proctices of the region
Uygur Atasözlerinde Yüceltilen Değerler
(Trakya Üniversitesi, 2009) Doğan, Levent
Zengin bir halk edebiyatı vücuda getirmiş olan Türk milletinin, zaman zaman değişmeler göstererek, geçmişten günümüze kadar taşıdığı çeşitli konu ve temalarda binlerce atasözü mevcuttur. Bu atasözleri içinde, Türk insanının mayasında olan, karakterine şekil veren yüceltilmiş değerlerin ve erdemli davranışların belirtildiği, vurgulandığı ve gelecek nesillere öğretmek amacıyla ortaya konduğu hikmetli sözler önemli bir yer tutar
Kutadgu Bilig’den Hareketle Çağdaş Türk Lehçelerinde Arapça Alıntı Kelimeler Üzerine Bir Karşılaştırma
(Trakya Üniversitesi, 2005) Doğan, Levent
Turkish has been in mutual influence with various languages during its own history. As a result of this mutual influence Turkish has taken words from various languages and has given them many words. Arabic is the main language which Turkish has been in mutual influence. The relation of these two languages started after Turks converted to Islam. Became Kutadgu Bilig, which is considered as the first product of Islamic Turkish Literatıre, is the first work in which Arabic loanwords are densely observed in Turkish language, the history of Arabic loanwords in Turkish written languages should be started from Kutadgu Bilig. This study tries to reveal the situation of Arabic loanwords in modern Turkish dialects considering Kutadgu Bilig as a base
Kırklareli Ağzındaki Deyimler Üzerine Bir İnceleme
(Trakya Üniversitesi, 2017) Doğan, Levent
Dilimizin sözvarlığı içinde mühim bir yere sahip olan deyimler, anlatıma canlılık veakıcılık katan, az sözle çok şey anlatmaya yarayan, özlü ve kalıplaşmışsözlerdir. Türk dili de deyim olarak diğer dillere göre oldukça zengindir. Buçalışmamızda, Kırklareli ağzı üzerine yapılan tezlerden, kendi derlediğimizmetinlerden, Derleme Sözlüğü’nden alınan deyimler, köken, söz dizimi, ve anlambakımından incelenmiştir
Türkmen Türkçesinde Renk Adları
(Trakya Üniversitesi, 2019) Doğan, Levent
Zengin bir dil olanTürkçe renk kavramı bakımından da canlı ve çeşitlidir. Ana renklerle burenklerin alt tonlarının ayrıntılı bir biçimde tasvir edildiği görülür.Yaşamımızda önemli bir yere sahip olan renkler eski zamanlardan beri insanlartarafından çok yönlü bir şekilde kullanılmıştır. En başta bir nesnenin ayırtedici özelliği olarak ön plana çıkan renkler her kültürde yüklenen manevibirtakım anlamlar sonucunda birer sembol hâline getirilmiştir. Her bilim dalı renklerikendi çalışma sahasına uygun olarak değişik bakış açılarıyla incelemiştir.Bunun tabii sonucu olarak da renklerle ilgili yeni birçok görüşler, önermelerortaya konmuş ve renklerin farklı işlevleri ortaya çıkarılmıştır. Bu çalışmadaTürkçenin lehçelerinden biri olan ve sınıflandırmada Oğuz (Güneybatı) grubu içinde bulunan Türkmencede renk adlarıçeşitli kaynaklardan derlenerek ortaya konmuştur. Renk ifade eden sözcüklerharicinde renk adları kullanılarak oluşturulmuş adlar da çalışmaya dâhiledilmiştir. Çalışmada renk adlarının özellikle dilbilimsel yönüne ağırlıkverilerek Türkmencede renk adı türetmede kullanılan belli başlı eklerin nelerolduğu renk adlarının fiile dönüştürülmesi gibi daha çok sözcüklerin yapısıüzerinde durulmuştur. Renk adı oluşturmada önemi ve katkısı yadsınamayacakdiğer bir yöntem olan doğadan somutlaştırma yoluyla elde edilen sözcükler iseçalışmamızda ayrıca belirtilmiştir. Bunların yanı sıra Eski Türkçe dönemieserleri, Dîvânü Lûgati-t Türk ve Kutadgu Bilig’den tespit ettiğimiz renkadlarıyla Türkmence renk adları karşılaştırılarak benzerlikler ve yaşanandeğişimler gösterilmiştir. Renk adları sözcük türetmeye uygun kelimelerolduğundan yoğun bir şekilde tercih edilir ve renk bildiren sözcükler başka birsözcükle birleştirilerek yeni bir kavramı karşılar hâle getirilir. Türkmencekaynaklarda rastlanan renklerden türetilmiş adlar alanlarına göre başlıklaroluşturularak gösterilmiştir. Çalışmada renk adının geçtiği Türkmen halkedebiyatı ürünlerinden atasözleri ve deyimlere de yer verilmiştir.
Tabirü’l-Menam?t’ın Söz Varlığı
(Trakya Üniversitesi, 2021) Bayraktar, Fatma Sibel
TÀbirü' l MenÀm?t is a dream interpretation book written, in the 16th century, by Hacı Musli or Musalli of Edirne. It is known that these kinds of works are called "tabirnames -dream interpretation manuscripts-." Throughout history, it was considered significant that these visual fantasies caused the public to wonder what the night dreams meant and envisage the lives of themselves or their relatives by a night dreams connoisseurs. Many verses or proses were created in that sense.The genuine work of the dream interpretation manuscript is full of its many features of the spoken language of the period and archaic elements. The copy of that genuine work is inventoried at the Manuscripts Collection of the Public Library of Kastamonu, under the Kastamonu Culture and Tourism Directorate's authorization. In addition to the fact that the subject titles are mostly Persian and a little bit of them, which also are Arabic, as well as the fact that they belong to other languages in a slight amount. Those titles have been tried to be given immediately Turkish equivalents, as far as possible within Turkish thesaurus; within the feature of being contained in a linguistic broad way, thus it makes the work remarkable in terms of Turkish lexicon.These dream interpretation works, which also have considered meaning for social linguistics, are also remarkable due to containing many uncharted places on the science waiting to study for the public's subconscious analysis by other related disciplines.
Bir Töre Oyunu: Besa Yahut Ahde Vefa
(Trakya Üniversitesi, 2013) Topaloğlu, Yüksel
Şemsettin Sami is a well-known figure in Turkish culture and literature, especially for his very important works in the fields of language and lexicography. However, he has a lot of unknown aspects which played second fiddle to this welldeserved reputation. Playwriting is one of them.Ş. Sami, as he engaged in the other genres of literature, didn’t neglected the drama and wrote several plays. His play Besa yahut Ahde Vefa which published in 1292 AH, is one of his first writing experiences in this genre. Besa yahut Ahde Vefa is a drama which was written according to an apprehension that had been a trend under name of national theatre in ‘Tanzimat’ era. In other words, the work, as it is highlighted by setting off in the title, is a play of custom. In the play the events occur around this custom and tradition called Besa that belongs to people of Albania which is the birthplace of Sami. Besa is a kind of oath and extremely important among Albanian customs. In this article, the play Besa yahut Ahde Vefa is reviewed and discussed with regard to fiction which oriented to reflect the custom, and the approach of the author to aforementioned custom
Kırımlı Rahmi ve Divanı
(Trakya Üniversitesi, 2012) Öztürk, Sevgi
Rahmi is a poet of the classical school in eighteenth century. He was born inKırım. He came to Constantinapolis. He found great favour with Damad İbrahimPaşa. His job was tersane katipliği Item of e strong poet. He was a Divan and Sefaretname-i İran. Rahmi Divan consist of kaside, gazel, kıt’a, rubâî, matla, târih and lûgaz. Even though Rahmi, is not distinguished poet like other famous poets of teh centry, he is a skilled poet. Râşid Efendi, Abdî, Münîf, Râgıb Efendi, Râtıb Ahmed Paşa, Şeyhülislam Esad Efendi are the other poets mentioned in the divan. Rahmi wrote a Mevlana methiyesi. The Mevlana been praised many espects in this poem. In his divan is a large number of council of tarih poem.In this study, the poems of Rahmi Divan have been investigated in terms of form and meaning under the subtitles of the manner of these poems in nazım forms, meter and language and style. The aim of this study is to demonstrate the style of poem writing of an old poet and to introduce his literary personality to the new generation.
“Turske I Druge Istocanske Recı U Našem Jezıku” Adlı Türkizmalar Sözlüğünde Yer ve Kişi Adları
(Trakya Üniversitesi, 2019) Gürgendereli, Rifat
Languages have affected each other because ofseveral reasons such as religion, migration, hegemony and conquests throughouthistory. This interaction has been deeply observed among the Turkish languageand the languages of the nations in the Balkan geography. Serbian is one of theimportant languages that this interaction has been seen. The Turcism dictionary of ?or?ePopovi? titled as “Turske i Druge İstocanske Reci u Našem Jeziku” has beenpublished in Belgrade in 1884 with Cyrillic alphabet in Serbian. The dictionaryis one of the important turcism dictionaries that have been published in Serbiain the 19th century. The dictionary is composed of 4988 articles andthe Turkish words or the words that passed from Arabic and Persian via Turkishare examined. The “annexes” part where location and person’s names are examinedis the last part of the dictionary between the pages 270-275. In this section,which includes 87 articles, words are evaluated by taking into account the waythat a word is taken from Turkish. Popovi? indicated that he prepared thisdictionary with concern that the Turkish words, their origins and meanings intheir folk culture and folk songs would some time later be forgotten. In thisstudy, the dictionary of ?or?e/Corce Popovi? which is one the Turcismdictionaries that has been published in Serbia is generally evaluated and thesection which is comprised of location and person’s name is examined in detail.By evaluating the onomastic data of the words in this section, it will be possibleto present the social, historical and cultural relations, languageinteractions, tendencies and changes between Turkish and Serbian.
Levent DOĞAN, Sultan Mahmut Kaşgarlı’nın Şiirlerinden Seçmeler, Nobel Yayınları, Ankara Ocak 2007, XIV+202 s.
(Trakya Üniversitesi, 2007) Öztürk, Sevgi
[Abstract Not Available]
Çağdaş Türk Lehçeleri El Kitabı
(Trakya Üniversitesi, 2008) Öztürk, Sevgi
[Abstract Not Available]
Türk Dilinde Organ Adları Üzerine Bir İnceleme -Ana ve Ara Temel Kelimeler-
(Trakya Üniversitesi, 2005) Doğan, Levent
due to the characteristics they have are firstly to be categorised when studying the language interrelations, language differences, language teaching, language history and grammar. The numeral names, animal names, names of body parts, in some other words, data coming from the science of lexicology are accepted as basic names in the lexicon of languages by linguists. In this article on one hand we aim to identify the characteristics and criteria of basic words and on the other hand to examine synchronically and diachronically the used main and sub basic names of body parts in Turkish lexicon

Güncel Gönderiler