Domatesin hasat sonrası işlemlerine yönelik bazı fiziko-mekanik özelliklerinin saptanması için prototip ölçüm setinin geliştirilmesi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2006
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu çalışmada, domates meyvelerinin hasat sonrası işlemlerine yönelik bazı fiziko-mekanik özelliklerinin saptanması için çok amaçlı bir ölçüm seti tasarımı amaçlanmıştır. Yalnızca domates değil, tüm meyve türleri ambalajlanarak taşınmaları esnasında eksenel kuvvetlerin etkisi altında kalmaktadır. Prototip ölçüm setinin bu eksenel kuvvetleri ve farklı meyvelerin fiziko-mekanik özelliklerini saptayabilmek için de kullanılması amaçlanmıştır. Ölçüm seti üç kısımdan oluşmaktadır. Bu kısımlar, 70 mm çapındaki ve X, Y, Z, eksenlerindeki maruz kalınan mekanik kuvvetleri algılayan ölçüm topu, ölçüm topundan gelen verileri gösteren indikatör kısmı, indikatörlerden iletilen verileri hafızaya alarak saklayan ve bilgisayara aktaran veri toplama kısmıdır. Çalışmada bölgemizde (Trakya) yaygın olarak yetiştirilen H 2274 açık tarla yetiştiriciliğine uygun, oturak standart domates çeşidi ve May Tohumculuğun Dora F1 orta erkenci, hibrit domates çeşidi kullanılmıştır. Tasarlanan çok amaçlı ölçüm topu ile bu iki domates çeşidinin ilk olarak kabuk delinme kuvveti, kabuk kopma kuvveti ve yarılma kuvvetleri saptanmıştır. Bu iki domates çeşidinin saptanan fiziko-mekanik özellikleri H 2274 için ortalama kabuk delinme kuvveti sap bölgesi için 5.97 N, ekvatoral çap bölgesi için 5.30 N, çiçeklenme bölgesi için 4.96 N ve kabuk kopma kuvveti 2.25 N olarak ölçülmüştür. Dora F1 domates çeşidinin kabuk delinme kuvveti sap bölgesi için 8.08 N, ekvatoral çap bölgesi için 6.76 N, çiçeklenme bölgesi için 6.26 N ve kabuk kopma kuvveti 2.87 N olarak ölçülmüştür. Yine denemelerde Dora Fı in yarılma kuvveti 46.36 N ve H 2274’ ün yarılma kuvveti 30.91 N olarak ölçülmüştür. Bu değerlerden de anlaşılacağı üzere Dora F1 hibrit domates çeşidi H 2274 domates çeşidine göre taşınma ve hasat esnasındaki dış mekanik etkilere karşı daha dayanıklı bir çeşittir. Çalışmanın bir sonraki aşamasında domates taşımacılığında en yaygın olarak kullanılan 20 kg kapasiteli çift sıra domates kasası ve tek sıra domates kasası içerisinde oluşan eksenel kuvvetler ölçülmüştür. Ölçümler için özel olarak tasarlanmış bir sarsıcı düzenek üzerine yerleştirilen domates kasalarına üç farklı genlikte (20mm, 40mm, 60mm) salınım uygulanmıştır. Bu salınımlara bağlı olarak geliştirilen prototip ölçüm topu ile X, Y, Z eksenlerinde oluşan kuvvetler ölçülmüştür. Bu ölçümlerde H 2274 domates çeşidi için X ekseninde üç genlik için ölçülen ortalama değerler sırası ile X20 = 2.25 N, X40 = 3.33 N, X60= 5.10 N, Y ekseninde Y20 = 2.25 N, Y40 = 3.33 N, Y60 = 5.20 N ve Z ekseninde Z20 = 4.12 N, Z40 = 5.10 N, Z60 = 7.06 N ölçülmüştür. Dora F1 domates çeşidi için ise X ekseninde üç genlik için ölçülen ortalama değerler sırası ile III X20 = 2.94 N, X40 = 4.51 N, X60 = 8.73 N, Y ekseninde Y20 = 2.94 N, Y40 = 4.12 N, Y60 = 5.49 N ve Z ekseninde Z20 = 5.30 N, Z40 = 6.18 N, Z60 = 7.06 N olarak ölçülmüştür. Bu ölçümler sonucunda domateslerin taşınması esnasında en büyük kayıpların domates saplarından kaynaklandığı belirlenmiştir. Bu kayıplar meyvelerin birbirine teması esnasındaki meyve–sap çarpışması ile sapların diğer meyve kabuğunu delmesi şeklinde ortaya çıkmaktadır. Sapların diğer meyve gövdesinde oluşturduğu bu deliklerde, 25 Co sıcaklıkta 24 saat bekletilme sonucunda meyve çürümelerinin ortaya çıktığı gözlenmiştir. Ayrıca domates saplarında da hasattan sonra 25 Co oda sıcaklığında 24 saat bekleme sonucunda, ortalama 1 mm nem kaybından kaynaklanan, çap küçülmesi oluştuğu saptanmıştır. Bu çap küçülmeleri ile beraber sapların sertliği de artmakta ve saplardan kaynaklanan kabuk delinme deformasyonları da arttış göstermektedir. Denemelerde saptanan bir diğer kayıp çift sıralı kasalarda kasa yan tahtaları arasındaki boşlukların büyük olması durumunda, alt ve üst tahtaların keskin kenarları arasına sıkışan domateslerde ezilme ve yarılmaların oluşmasıdır. Bu kayıpların oluşmasında etkili olan kuvvetlerin ölçümünde de prototip ölçüm seti kullanılmış ve kasa malzemeleri keskin kenarları üzerinde ortalama 8.04 N’ luk bir kuvvet ölçülmüştür. Anahtar kelimeler: Domates, eksenel kuvvetler, fiziko-mekanik özellik, kabuk kopma kuvveti, kabuk delinme kuvveti, yarılma kuvveti.
Abstract
In this study, it was aimed that designing a multipurpose measurement aparatus to determine some physical-mechanical properties of tomatoes for postharvest processing of them. It was anticipated by this measurement aparatus to help for obtaining axial impact pressures (forces) occured during packaging and transporting on tomatoes firstly and the other fruits. It was aimed by this measurement aparatus to use for determining physical-mechanical properties of fruits also. The measurement aparatus designed and implemented consists of three parts. First part is a measurement ball whose diameter is 70 mm and sensing mechanical pressures over tomatoes at the X, Y, Z axis. Second parts are indicators that make data come from sensing ball it observable. And the final part is a computer. Computer is using for data acquisition and storing via a software. In this search, standard H 2274 tomato type commonly used for field growing in our region (Trakya) and middle early hibrit type Dora F1 from May Tohumculuk was used. For two tomato types by using the measurement ball designed for multi-purpose, firstly skin puncture force, skin pull-of force and then split force were found. Physical- mechanical features of these two types tomatoes are found that for H 2274, avarage skin puncture force for stalk region was 5.97 N, for equatorial diameter region was 5.30N, for blooming region was 6.26 N and skin pull-of force was found 2.25 N. Founded features for Dora F1 type are that, skin puncture force for stalk region was 8.08 N, for equatorial diameter region was 6.76 N, for blooming region was 6.26 N and skin pull- of force was found 2.87 N. At the measurement process, split force for Dora F1 was 46.36 N and for H 2274 was 30.91 N was found. According to these values, Dora F1 hibrit tomato type are more resistant to environmental effects during transportation and harvest then H 2274 tomato type. At the following stage of this study, axial forces occured in the 20kg capacity double row and single row tomato crates commonly used tomato transportation were measured. Tree oscillations with the different amplitude (20mm, 40mm, 60mm) were applyed to the tomato cases placed on the vibration machines desingned for these measurements. Forces occured on the X, Y, Z axis were measured with the prototype measurement ball which was dependent to these oscillations. At these measurements, for H 2274 tomato type, the avarage measurement values with tree amplitude at the X axis were respectively X20 = 2.25 N, X40 = 3.33 N, X60= 5.10 N, at the Y axis Y20 = 2.25 N, Y40 = 3.33 N, Y60 = 5.20 and at the N and Z axis Z20 = 4.12 N, Z40 = 5.10 N, Z60 = 7.06 N were measured. Results for Dora F1 tomato type were that the avarage VI measurement values with tree amplitudes at the X axis were respectively X20 = 2.94 N, X40 = 4.51 N, X60 = 8.73 N, at the Y axis Y20 = 2.94 N, Y40 = 4.12 N, Y60 = 5.49, and at the N and Z axis Z20 = 5.30 N, Z40 = 6.18 N, Z60 = 7.06 N were found. According to the measurement results, the most important damages during transportation are derived from the stalk of fruit. These damages are derived from the fruit-stalk contact. One stalk of a fruit punctures the body of the other. Because of the holes on the fruit body, spoils are appeared within the 24 hour at the 25 Co . After the harvest, size shrinking is determined in tomatoes stalks, because of 1 mm moisture loss as a result of waiting 24 hours at 25 Co room temparature. During the tests it is observed that size shrinking increased the damage given the other fruits by the stalks. The other loss determined during the tests is; in the double-row wooden cases when the space is too large between the case sides, the tomatoes are jammed between the lower and upper sharp edges of woods and as a result of this, smashing and slitting are seen on tomatoes. The prototype measuring aparatus is used in order to measure the forces of losses and 8.04 N is measured on the case materials sharp adges. Key Words: Tomato, axial force, physical-mechanical properties, puncture injury force, skin pull-of force, skin split force
Abstract
In this study, it was aimed that designing a multipurpose measurement aparatus to determine some physical-mechanical properties of tomatoes for postharvest processing of them. It was anticipated by this measurement aparatus to help for obtaining axial impact pressures (forces) occured during packaging and transporting on tomatoes firstly and the other fruits. It was aimed by this measurement aparatus to use for determining physical-mechanical properties of fruits also. The measurement aparatus designed and implemented consists of three parts. First part is a measurement ball whose diameter is 70 mm and sensing mechanical pressures over tomatoes at the X, Y, Z axis. Second parts are indicators that make data come from sensing ball it observable. And the final part is a computer. Computer is using for data acquisition and storing via a software. In this search, standard H 2274 tomato type commonly used for field growing in our region (Trakya) and middle early hibrit type Dora F1 from May Tohumculuk was used. For two tomato types by using the measurement ball designed for multi-purpose, firstly skin puncture force, skin pull-of force and then split force were found. Physical- mechanical features of these two types tomatoes are found that for H 2274, avarage skin puncture force for stalk region was 5.97 N, for equatorial diameter region was 5.30N, for blooming region was 6.26 N and skin pull-of force was found 2.25 N. Founded features for Dora F1 type are that, skin puncture force for stalk region was 8.08 N, for equatorial diameter region was 6.76 N, for blooming region was 6.26 N and skin pull- of force was found 2.87 N. At the measurement process, split force for Dora F1 was 46.36 N and for H 2274 was 30.91 N was found. According to these values, Dora F1 hibrit tomato type are more resistant to environmental effects during transportation and harvest then H 2274 tomato type. At the following stage of this study, axial forces occured in the 20kg capacity double row and single row tomato crates commonly used tomato transportation were measured. Tree oscillations with the different amplitude (20mm, 40mm, 60mm) were applyed to the tomato cases placed on the vibration machines desingned for these measurements. Forces occured on the X, Y, Z axis were measured with the prototype measurement ball which was dependent to these oscillations. At these measurements, for H 2274 tomato type, the avarage measurement values with tree amplitude at the X axis were respectively X20 = 2.25 N, X40 = 3.33 N, X60= 5.10 N, at the Y axis Y20 = 2.25 N, Y40 = 3.33 N, Y60 = 5.20 and at the N and Z axis Z20 = 4.12 N, Z40 = 5.10 N, Z60 = 7.06 N were measured. Results for Dora F1 tomato type were that the avarage VI measurement values with tree amplitudes at the X axis were respectively X20 = 2.94 N, X40 = 4.51 N, X60 = 8.73 N, at the Y axis Y20 = 2.94 N, Y40 = 4.12 N, Y60 = 5.49, and at the N and Z axis Z20 = 5.30 N, Z40 = 6.18 N, Z60 = 7.06 N were found. According to the measurement results, the most important damages during transportation are derived from the stalk of fruit. These damages are derived from the fruit-stalk contact. One stalk of a fruit punctures the body of the other. Because of the holes on the fruit body, spoils are appeared within the 24 hour at the 25 Co . After the harvest, size shrinking is determined in tomatoes stalks, because of 1 mm moisture loss as a result of waiting 24 hours at 25 Co room temparature. During the tests it is observed that size shrinking increased the damage given the other fruits by the stalks. The other loss determined during the tests is; in the double-row wooden cases when the space is too large between the case sides, the tomatoes are jammed between the lower and upper sharp edges of woods and as a result of this, smashing and slitting are seen on tomatoes. The prototype measuring aparatus is used in order to measure the forces of losses and 8.04 N is measured on the case materials sharp adges. Key Words: Tomato, axial force, physical-mechanical properties, puncture injury force, skin pull-of force, skin split force
Açıklama
Doktora Tezi
Anahtar Kelimeler
Domates, Eksenel Kuvvetler, Fiziko-Mekanik Özellik, Kabuk Kopma Kuvveti, Kabuk Delinme Kuvveti, Yarılma Kuvveti, Tomato, Axial Force, Physical-Mechanical Properties, Puncture Injury Force, Skin Pull-of Force, Skin Split Force
