Yazar "Sürek, Halil" seçeneğine göre listele
Listeleniyor 1 - 5 / 5
Sayfa Başına Sonuç
Sıralama seçenekleri
Öğe Çeltikte bazı önemli agronomik karakterlerin kalıtımı üzerine araştırmalar(Trakya Üniversitesi, 1994) Sürek, Halil; Korkut, KayıhanÖZET Doktora Tezi ÇELTİKTE (Oryza sativa L.) BAZI ÖNEMLi AGRONOMIK KARAKTERLERiN KALITIMI ÜZERiNE ARAŞTIRMALAR Halil SÜREK Trakya üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Danışman : Prof. Dr. Z. Kayıhan KORKUT Jtirü : Prof. Dr. Z. Kay ı han KORKUT : Prof. Dr. Naz imi AÇIKGÖZ : Prof. Dr. Temel GENÇTAN Bu araştırmada, farklı coğrafi bölgelerden köken alan 8 çeltik (Oryza sativa L.) çeşidi aralarında resiproksuz melczlenerek, 8x8 yarım diallel melez seti oluşturulmuştur. Kullanılan çeşitlerden üçü italya kökenli (Baldo, Balilla, ve Titanio), Delta Fransa, Krasnodarsky-424 Rusya, Rodina Bulgaristan, H-33 Macaristan ve K-78-13 Hindistan'dan kökeniidirler. Araştırmanın yapılmasında; (a) ebeveynin genel ve özel kombinasyon yeteneklerini belirlemek ve uygun kombinasyonları tesbit etmek, (b) incelenen özelliklerin--II- genetik varyans komponentlerini ve kalıtım derecelerini tahmin etmek, (c) F» ve Fa generasyonlarında kullanılan bazı biyometrik genetik değerlendirme yöntemlerini karşılaştırmak, (d) üzerinde durulan karakterlerde heterosis ve heterobelthiosis değerlerini belirlemek, (e) kantitati-f karakterler arasındaki -fenotipik ikili ilişkileri tesbit etmek amaçlanmıştır. Oluşturulan yarım di al l el melez setinin F,. ve Fz populasyonları ve ilgili ebeveyn ile Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Deneme Tarlasında, 1990 yılında, tesadüf blokları deneme deseninde 4 tekrarlamalı bir deneme kurulmuştur. Denemede bitkide dane verimi, çiçeklenme gün sayısı, bitki boyu, salkım uzunluğu, bitkide salkım sayısı, bacakc ık sterilitesi, salkımda basakcık sayısı, toplam kuru madde verimi, hasat indeksi, bin dane ağırlığı, çeltik dane uzunluğu ve çeltik dane genişliği için gözlem ve değerlendirmeler yapılmıştır. Genel ve özel kombinasyon yetenekleri (Sri-f-fing, 1956) Metod-11, Model-1 göre tesbit edilmiştir. Yarım diallel tabloların varyans analizinde Hayman (1954a) ve Jones (1965) yöntemi kullanılmıştır. Diallel melez ve gra-fik analizi de Hayman (1954b) ve Mather ve Jinks (1971)*in önerilerine göre yapılmıştır. Heterosis ve heterobelthiosis değerleri hesaplanarak, önemlilikleri Singh ve Caudary (1977) ve Manual ve Palansamy (1987)'e göre kontrol edilmiştir. Ayrıca, kantitatif karakterler arasındaki ikili liskiler de--III- tesbit edilmiştir. Bitkide dane verimi hariç, incelenen tüm karakterlerde genel kombinasyon yeteneği varyansı 0.01 seviyesinde önemli bulunmuştur. Başakcık kısırlığı hariç, özel kombinasyon yeteneği varyansı da bitkide salkım sayısı, hasat indeksi ve çeltik dane genişliğinde 0.05 düzeyinde olmak üzere, bütün karaterlerde önemli çıkmıştır. Bitkide dane verimi dışında, bütün karaterlerde, ek lemeli gen varyansının, ekdemeli olmayan gen varyansından daha büyük olduğu belirlenmiştir. Genel kombinasyon yeteneği etkilerine göre, erkencilik için Delta ve Titanio kısa boyluluk için Balilla ve Titanio, uzun salkım için Rodina, Krasnodarsky-424, H-33 ve K-78-13, başakcık kısırlığı için Delta, Balilla, Rodina ve Krasnodarsky-424, salkımda başakcık sayısı için Balilla ve Titanio, hasat indeksi için Krasnodarsky-424 ve H-33, bin dane ağırlığı için Delta, Baldo ve Rodina, çeltik dane uzunluğu için Delta, Baldo ve H-33, ji^dane genişliği için de Rodina ve Krasnodarsky-424 çeşitleri uygun ebeveyn olarak tesbit edilmiştir. Delta >; Baldo, Delta x Balilla ve Rodina >: Krasnodarsky-424 kombinasyonları erkencilik için, Balilla x Krasnodarsky-424 ve Titanio K K-78-13 kısa boyluluk için, Delta x H-33, Balilla x H-33j Titanio x Rodina ve Titanio K Krasnodarsky-424 salkımda başakcık sayısı için, Krasnodarsky-424 x K-78-13 bin dane ağırlığı için Delta x Balilla ve Baldo x Krasnodarsky-424 çeltik dane uzunluğu için önemli özel kombinasyon yeteneği etkileri göstermi şlerdi r.--IV- Fı ve F» generasyonlarında, yarım diallel tabloların varyans analizi ve diallel melez analizi yöntemleri ile elde edilen komponentlerin karcıl açtır11 masından, bu iki generasyonun sonuçları arasında uyum olduğu tesbit edilmiş¬ tir. Buradan, Ft generasyonunda diallel melez yöntemiyle yapılacak uygun ebeveyn ve ümitli melez seçimlerinin ve elde edilecek genetik bilgilere göre belirlenecek ıslah metodlarının, ileri generasyonlar içinde geçerli olabileceğini söylemek mümkündür. Fİ generasyonunda, yarım diallel tabloların varyans analizi (Hayman, 1954a ve Jones, 1965), diallel melez analizi (Hayman, 1954b; Mather ve Jinks, 1971) ve genel kombinasyon yeyenegi analizi (Gri-f-fing, 1956) yöntemleri ile elde edilen komponentler karşılaştırılmış ve bu üç yöntemle elde edilen parametreler arasında önemlilik bakımından benzerlik olduğu görülmüştür. Bunun sonucu, genetik parametreleri belirlemek üzere, Ft generasyonunda bu yöntemlerden herhangi birinin kullanılmasının yeterli olabileceği sonucuna varılmıştır. Yapılan Wr/Vr gra-fik analizi sonucunda, çiçeklenme gün sayısı, bitki boyu, başakcık kısırlığı, salkımda başakcık sayısı, bin dane ağırlığı ve çeltik dane uzunluğu için kısmi dominantlık5 bitkide salkım sayısı, toplam kuru madde verimi ve hasat indeksi için üstün dominant!ık ve çeltik dane genişliği için de tam dominant!ık olduğu ortaya çıkmıştır. Dar anlamda kalıtım derecesi çiçeklenme gün sayısı, bitki boyu, salkım uzunluğu, başakcık kısırlığı, bin dane t-_v_ agırlıgı, çeltik dane uzunluğu ve genişliği için yüksek, hasat indeksi, salkımda başakcık sayısı ve bitkide salkım sayısı için orta, bitkide dane verimi ve toplam kuru madde verimi için de düşük derecede tahmin edilmiştir. Bitkide dane verimi için F» generasyonunda ortalama "/.2i.2 heterosis ve "/.15.2 heterobelthiosis elde edilirken, Fs generasyonunda ortalama "/.B. 2 heterosis ve "/.-0.24 heterobelthiosis gözlenmiştir. F4 generasyonunda bitkide dane veriminde meydana gelen heterosis üzerine, bitkide salkım sayısı, salkımda başakcık sayısı ve toplam kuru madde veriminde görülen heterosislerin etkili olabileceği saptanmıştır. Bitkide dane verimi ile bitkide salkım sayısı, toplam kuru madde verimi, hasat indeksi, bin dane ağırlığı ve çeltik dane uzunluğu arasında önemli ve poziti-f ilişkiler tesbit edilmiştir. ANAHTAR KELİMELER r Çeltik (Oryza sativa L.), diallel meles analizi, yarım diallel mel ez l eme, genel kombinasyon yeteneği, özel kombinasyon yeteneği, genetik varyans komponentleri, gra-fik anal izi,kal itim derecesi, kantitatif karakter, heterosis, heterobelthiosis ve.fenotipik ikili ilişki.-Öğe Ergene Nehrinden ve Diğer Su Kaynaklarından Sulanan Çeltiklerden Elde Edilen Pirinçlerde Ağır Metal İçeriklerinin Belirlenmesi(Trakya Üniversitesi, 2007) Beşer, Necmi; Karahan, Aliye; Şenyurt, Müjdelen; Sürek, HalilBu araştırma 2001 ve 2002 yıllarında Ergene Nehrinden ve diğer su kaynaklarından sulanan çeltiklerden elde edilen pirinçlerde ağır metal içeriklerini belirlemek için yapılmıştır. Araştırma ile değişik kaynaklardan sulanarak üretilen çeltiklerin, pirinç ve kargo pirinç tanelerinde Pb, Cd, Cu ve Cr analizleri yapılmıştır. 30 beyaz pirinç örneğinde ortalama Pb, Cd, Cu ve Cr içerikleri sırasıyla 0.210 ± 0.095 mg/kg, 0.072 ± 0.021 mg/kg, 1.558 ± 0.661 mg/kg ve 0.317 ± 0.190 mg/kg bulunmuşturÖğe Selection For Grain Yield and Its Components in Early Generations in Rice (Oryza Sativa L.)(Trakya Üniversitesi, 2005) Sürek, Halil; Beşer, NecmiBu araştırmanın amacı, çeltikte (Oryza sativa L.) farklı generasyonlardaki açılan materyalde, yüksek ve düşük tane verimi ile verim komponentleri için yapılan seleksiyonda, seleksiyona cevabın belirlenmesidir. Bunun yanında, bu karakterlerin kalıtım dereceleri ve tane verimi ile olan ilişkileri de tespit edilmiştir. Araştırma, 1995 ve 1996 yıllarında Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsünde gerçekleştirilmiştir. Bu araştırmada, F3, F4 ve F5 generasyonlarında, ikişer adet açılan populasyon kullanılmıştır. Sonuçlar, dane ağırlığı ve salkımda dane sayısının erken generasyonlardaki seleksiyonda etkili olduğunu göstermiştir. Her iki yılda, bütün generasyonlarda, tane verimi ile salkımdaki dane sayısı arasında pozitif ve önemli ilişkiler tespit edilmiştir. 1000 dane ağırlığı için yüksek kalıtım dereceleri tahmin edilmiştir. Dar anlamda ve gerçekleştirilmiş kalıtım derecesi değerleri büyüklük bakımından benzerlikler göstermiştir. Dane ağırlığı için yapılan seleksiyon, doğrudan tane verimi için yapılan seleksiyon kadar etkili olmuştur. Onu salkımdaki dane sayısı izlemiştir. Düşük ve yüksek verim komponent değerleri için yapılan seleksiyon sonuçları, tane verimi ile verim komponentleri arasındaki ilişkiler ve kalıtım derecesi değerleri, salkımdaki tane sayısının erken generasyonlarda, bir seleksiyon kriteri olarak kullanılabileceğini gösterdi. Aynı zamanda, arzu edilen dane ağırlığı için erken generasyonlarda seleksiyon yapılabilir.Öğe Türkiye çeltik üretimini artırmaya ve pirinç ithalatını azaltılmaya yönelik politikaların geliştirilmesi(2001) Gaytancıoğlu, Okan; İnan, İ. Hakkı; Kubaş, Ahmet; Azabağaoğlu, M. Ömer; Sürek, Halil; Unakıtan, GökhanBu araştırmada Türkiye'de pirinçte her geçen yıl artan ithalat ve döviz miktarını azaltıcı, kendine yeterlilik düzeyini arttırıcı politikaları oluşturmak amaçlanmıştır. Araştırmaya esas olan veriler Türkiye genelinde; -Çeltik tanını yapan 240 çeltik üreticisinden, -Çeşitli kapasitelere sahip 104 çeltik fabrikasından, -Türkiye nüfusunun 1/8'inin yaşadığı İstanbul'da 752 pirinç tüketicisinden, -Yurtiçi ve yurtdışı pirinç ticaretini yapan 12 adet toptancı ve 5 ithalatçıdan anket yoluyla elde edilen bilgilerden oluşturulmuştur. Araştırmada, Türkiye'de çeltikte uygulanan mevcut tarım politikaları incelenmiş, yorumlanmış ve değerlendirilmiştir. Ayrıca, AB, ABD ve Güneydoğu Asya'da gibi çeltik tarımı yapan bazı ülkelerdeki çeltik politikaları da incelenmiştir. Saha araştırmasından elde edilen veriler üretici, sanayici, tüketici ve toptancılar düzeyinde çeşitli kalitatif ve kantitatif analizlere tabi tutularak yorumlanmıştır. Tüm saha çalışmalarından elde edilen bulgulara ve izlenimlere göre Türkiye çeltik üretiminde uygulanan yanlış politikalar sonucu maalesef ithalat bağımlısı olmuş ve bunun sonucunda en fazla pirinç ithal eden ülkeler arasına girmiştir. Daha akılcı ve tutarlı politikalar izlendiğinde Türkiye pirinçte kendine yeterli bir ülke olabilir. Türkiye'de yılda % 1.5 oranında artan nüfus, gıda talebini dolayısıyla pirinç talebini de artırmaktadır. Türkiye'de üretilen pirinç miktarından daha fazla pirinç yurtdışından ithalat yoluyla gelmektedir. Dolayısıyla artan pirinç talebini karşılayabilmek için tutarlı tarım politikaları uygulanmalıdır. Türkiye'de kısa vadede pirinç ithalatı yerine çeltik ithalatı teşvik edilmeli, ayrıca üretim kayıplarını önleyici ve maliyeti düşürücü tedbirler alınmalıdır. Fazla gübre ve tarımsal ilaç tüketimini azaltıcı yayım çalışmaları ve üreticilerin ürünlerini daha iyi koşullarda pazarlamasını sağlamak için kooperatifçilik teşvik edilmelidir. Uzun vadede ise çeltik ve pirinç ithalatını azaltıcı, yurtiçi çeltik üretimini teşvik edici tanın politikaları uygulanmalıdır.Öğe Yabancı Ot İlaçlarına Dayanıklı Bazı Çeltik (Oryza sativa L.) Genotiplerinin Geliştirilmesi(2016) Sürek, Halil; Ünan, Rasim; Beşer, Necmi; Kaya, Recep; Kara, AdnanBu çalışmanın amacı, çeltik tarlalarında sorun olan, kırmızı çeltik ve konvansiyonel çeltik yabancı otilaçlarına direnç gösteren yabancı otları kontrol etmek için, IMI (Imidozolinone) gurubu yabancı ot ilaçlarınadayanıklı çeltik çeşitleri geliştirmektedir. Bu araştırma, 2007 ve 2014 yılları arasında yürütülen 8 yıllık birçalışmanın sonucunu içermektedir. Çalışmaya 2007 yılında, Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsünde, IMIgurubu yabancı ot ilaçlarına dayanıklı bir çeşit ile ticari çeltik çeşitleri arasında gerçekleştirilen 13 kombinasyonmelez yapımı ile başlanmıştır. Bu melez kombinasyonları kullanılarak, bir ıslah çalışması gerçekleştirilmiştir.Melez kombinasyonlarından elde edilen popülasyonların seleksiyonunda, modifiye edilmiş bulk metodukullanılmıştır. Bunun için F'de ekim ve hasat bulk şeklinde yapılmış ve F'de hasatta tek bitki seleksiyonunabaşlanmıştır. Çalışmalar sonucunda; 2011 yılından itibaren durulmuş saf hatlar elde edilmeye başlanmıştır.Elde edilen hatlar, 2012 yılından itibaren, Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü deneme tarlasında, tesadüfblokları deneme deseninde, üç tekerrürlü olarak verim denemelerine alınmaya başlanmıştır. Denemelerdeagronomik ve teknolojik özellikler bakımından gözlem ve değerlendirmeler yapılmıştır. 2014 yılı sonunda, eldeedilen sonuçların değerlendirilmesi sonucu, IMI yabancı ot ilaçlarına dayanıklı 5 ümit var hat, tescile adaygösterilmiştir. Bunlardan ikisine, 2014 yılının aralık ayında üretim izni alınmıştır. Bu hatlar, çeltik verimi,agronomik ve teknolojik özellikler bakımından Türk üreticisi ve tüketicisinin beğenisini kazanacak seviyededirler.
