Bilir, EsraOnal, GulsumLutz, Emine Elif Vatanoğlu2024-06-122024-06-1220211303-43322146-8982https://doi.org/10.5336/mdethic.2020-76393https://search.trdizin.gov.tr/yayin/detay/506340https://hdl.handle.net/20.500.14551/13500ÖZET 2018 yılında Çinli bir bilim insanı, C-C kemokin reseptörü tip 5 (CCR5) genini, CRISPR/Cas9 [düzenli aralıklarla bölünmüş kısa palindromik tekrar kümeleri (CRISPR)/CRISPR ilişkili nükleaz 9 (Cas9)] teknolojisi ile sildiğini ve de bunun sonucunda ikiz kız bebek doğumu gerçekleştiğini iddia etti. Bu deneysel çalışmanın nedeni olarak ileri sürülen babanın insan bağışıklık yetmezliği virüsü [human immunodeficiency virus (HIV)] pozitif olduğu, ulusal ve uluslararası otoriteler tarafından yoğun olarak tartışılmış ve etik açıdan eleştirilmiştir. En fazla eleştirilen konulardan ikisi ise genetiği değiştirilmiş embriyoların bir kadına implante edilmesi ve de etik kurul onayının uydurma oluşudur. Çin Hükümeti’nin bu çalışmadaki araştırmacıyı, 3 yıl hapis ve aynı zamanda ağır bir tazminat ile cezalandırmasının ardından konu ile ilgili tartışmalar farklı bir boyut kazandı. Bu derlemede; olguyu sunmayı, in vitro fertilizasyon tarihini, onun mevcut sonuçlarını, HIV tarihini, HIV ile enfekte kişilerin üreme haklarını savunmayı ve CRISPR/Cas9 tekniğini ve tehlikelerini sunmayı amaçladık. Son olarak ise bu vakayı Helsinki Deklarasyonu, Nürnberg Kodu ve İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi dâhil olmak üzere uluslararası ve Türk Ulusal Etik Kurallarına göre eleştirel olarak değerlendiriyoruz. İnsan embriyolarının gen düzenlemesi hususunda daha sıkı kurumsal, ulusal ve uluslararası yönergelere ihtiyacımız olduğu kesindir. Ayrıca tıbbi ve biyolojik bilimlerin müfredatlarında, insan araştırmalarında CRISPR/Cas9 kullanımına dair güncellemeler için çeşitli önerilerde bulunduk. Bilimsel dayanağı yetersiz olan ve etik olmayan bir insan deneyi olmasına rağmen CRISPR/Cas9’un birçok insan hastalığının tedavisi için çok umut verici bir teknik olduğu sonucuna vardık. Bu nedenle, sağlıklı insanlar olma hedefimize ulaşmak için CRISPR/ Cas9 tekniği ile daha fazla hayvan deneyi teşvik edilmeli ve finanse edilmelidir.tr10.5336/mdethic.2020-76393info:eu-repo/semantics/openAccessReview Article291111118506340