Alkan, Ahmet ErenÇalışkan, ülkü2022-08-162022-08-1620202020https://hdl.handle.net/20.500.14551/8084Görev alanı itibariyle büyük devletlerin gizli servisleriyle mücadele etmiş ve birçok operasyonu, Türk milletinin menfaati gereği başarıyla gerçekleştirmiş Teşkilat-ı Mahsusa’nın resmi kuruluşu, Enver Paşa'nın çabaları sonucu I. Dünya Savaşı öncesidir. Teşkilatta görev alanların çoğu istihbarat sahasında uzman kadrolardı. Bu çalışmada, Teşkilat-ı Mahsusa tarafından Kafkasya ve Türkistan’da yürütülen istihbarat, istihbarata karşı koyma, propaganda, gayr-i nizami harp, düzenli harbe katılım (bu durum sadece Kafkasya Cephesi için geçerlidir) sağlama, eğitim ve kültürel çalışmalar değerlendirilmektedir. Teşkilat, koordineli olarak bu faaliyetlerini Kafkasya ve Türkistan coğrafyalarında Türkler ve diğer Müslüman halklar için sürdürerek en azından onların haklarını savunmaya çalışan teşkilatlanmalara gitti. Teşkilat-ı Mahsusa, Kafkasya Cephesi’nde düşman mevzi ve hatlarına yönelik stratejik-askeri bilgilerin istihbarati faaliyet olarak ele geçirilmesi, Sarıkamış ve Bakü askeri harekâtlarına katılım, Azerbaycan’ın bağımsızlığı, İran’daki aşiretlerle kurulan temas, 1916 Batı Türkistan ayaklanmasına katılım ve koordinasyonu sağlama çalışmaları, Doğu Türkistan’daki mektep ve cemiyetlerin teşkilinden Türk savaş esirlerine yardım ve kurtarma çalışmalarına kadar birçok faaliyette üzerine düşen görevi harp yıllarının zor şartlarında layığı ile yerine getirdi. Bu açıdan Türkçülük siyasetiyle Turan şuurunun nasıl parladığını görmemiz, Enver Paşa ve yakınındakiler dışında özellikle Türkistan coğrafyasında ve Kafkasya’da görev alan teşkilat mensuplarınca bizzat sahada gerçekleşti.The official establishing of Teşkilat-ı Mahsusa which operated successfully regarding the benefits of Turkish nation and fought against the secret services of great nations regarding its mission was before the First World War because of the efforts of Enver Pasha. Most of the people who worked for the agency were experts in intelligence. In this study, intelligence gathered by Teşkilat-ı Mahsusa in Caucasia and Turkestan, resisting intelligence, propaganda, informal battle, maintaining attendance to formal battle (valid only for Caucasian Front), education and cultural studies are investigated. The agency coordinated its activities as different agencies trying to defend the rights of Turks and other Muslim people living in the lands of Caucasia and Turkestan. During difficult conditions in the years of war, Teşkilat-ı Mahsusa performed successfully many activities such as gathering strategic military intelligence about hostile locations and lines in Caucasian Front, participating military operations in Sarikamış and Baku, the independence of Azerbaijan, contacting tribes in Iran, participating and coordinating the revolt in Western Turkestan in 1916, establishing schools and societies in Eastern Turkestan, helping and rescuing Turkish war prisoners. Rising of Turan consciousness with Turkism policy was carried out by the members of the agency who were on duty in Turkestan and Caucasia besides Enver Pasha and his comrades.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessTeşkilat-ı Mahsusa/Umûr-ı Şarkıyye Dairesi(Doğu İşleri Masası Müdürlüğü)Osmanlı İstihbarat ServisiGayrinizami harpHaber alma/İstihbaratİttihat ve Terakki FırkasıTuranPan-TürkizmPan-İslamizmTürkistanKafkasyaRusya TürkleriI. Dünya SavaşıKafkasya CephesiOttoman Intelligence Serviceİrregular WarNews/IntelligenceParty of Union and ProgressPan-TurkismPan-IslamismTurkestanCaucasiaTurks in RussiaFirst World WarCaucasian FrontMaster Thesis733087