Kurşun, İlkerAdiloğlu, Aydın2024-06-112024-06-112000https://hdl.handle.net/20.500.14551/10298Bu tezin, veri tabanı üzerinden yayınlanma izni bulunmamaktadır. Yayınlanma izni olmayan tezlerin basılı kopyalarına Üniversite kütüphaneniz aracılığıyla (TÜBESS üzerinden) erişebilirsiniz.Yüksek LisansÖZET Trakya Bölgesi Çeltik Ekim Alanlarında Çinko (Zn) Durumu ve Bu Topraklardaki Alınabilir Çinko (Zn) Miktarının Tayininde Uygulanacak Kimyasal Ekstraksiyon Yöntemlerinin Belirlenmesi. Bu çalışmada, Trakya Bölgesi çeltik ekim alanlarında farklı özellikteki toprakların yarayışlı Çinko (Zn) durumunun belirlenmesi ve söz konusu topraklarda, bitki tarafından alınabilir Çinko (Zn) miktarının tayininde uygulanacak kimyasal ekstraksiyon yöntemlerinin saptanmasının yanısıra en uygun yöntem ya da yöntemlerin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Trakya Bölgesi çeltik ekim alanlarını temsil edecek şekilde alınan 12 toprak örneğinde yapılan bazı fiziksel ve kimyasal analiz sonuçlarına göre; pH değerleri 6.60-8.32, EC değerleri 1.560-5.987 mmhos/cm, CaC03 içerikleri % 0.47-7.34, organik madde miktarları % 0.56-3.41 ve toplam Zn değerleri 29-145 ppm arasında değişmekte olup, Toprakların tekstürleri "killi-tın", "kumlu-killi-tın", "kumlu-tın", "siltli-kil", "tın" ve "kil" olarak tespit edilmiştir. Trakya Bölgesi çeltik ekim alanlarını temsilen alınan 12 toprak örneği üzerinde yapılan çalışmada, topraklara artan miktarlarda uygulanan çinko (Zn)'nun etkisiyle, labaratuvar koşullarında yetiştirilen mısır bitkisinin kuru madde miktarı, çinko (Zn) kapsamı ve topraktan kaldırdığı çinko (Zn) miktarının arttığı, tespit edilmiştir. Araştırma konusu toprakların bitkiye yarayışlı Çinko (Zn) miktarlarının belirlenmesinde 9 yöntem kullanılmış; kullanılan kimyasal ekstraksiyon yöntemlerinin önem sıralaması şu şekilde olmuştur : 0.005 M DTPA + 0.01 M CaCI2 + 0.1 M TEA > 0.005 M DTPA + 1 M NH4HCO3 > 0.01 M Na2 EDTA + 1 M (NH4)2C03 > 0.01 N Na2 EDTA + 1 N NH4 Oac > 0.01 N Na2 EDTA > 1N NH4Oac > 2 N MgCI2 > 0.05 N HCI + 0.025 N H2S04 > 0.01 M Hidrokinon. Kimyasal ekstraksiyon yöntemleri içinde ilk dört sırayı alanlar arasındaki korelasyon katsayıları yüksek olup, bu dört ekstraksiyon çözeltisinden herhangi biri Trakya Bölgesi çeltik ekim alanlarında; bitkiye yarayışlı çinko miktarının belirlenmesi amacıyla güvenle kullanılabilinir. Ancak ilk sırada yer alan 0.005 MDTPA + 0.01 M CaCI2 + 0.1 M TEA çözeltisi hem yüksek korelasyon katsayısı vermesi hemde bu yöntemle elde edilen toprak çözeltisinde yarayışlı çinko (Zn) miktarının belirlenmesine ilaveten yarayışlı demir (Fe), mangan (Mn) ve bakır (Cu) miktarının da tespit edilebilmesi bakımından en uygun yöntem olarak önerilmesi uygun görülmüştür. Anahtar kelimeler : Trakya Bölgesi, çeltik, kimyasal ekstraksiyon yöntemi, toprak çözeltisi, korelasyon katsayısı, Zn.SUMMARY The Zinc (Zn) Status In Paddy Soils Of Thrace Region And Determination Of Suitable Methods For Chemical Extraction Of Available For Plant Zinc Content This research was carried out in order to determine the zinc status of the paddy soils with different texture and structure of Thrace region as well as to determine the most suitable method for chemical extraction of available for plant zinc content. According to the results obtained from physical and chemical analysis of 12 soil samples taken from the mentioned region pH, EC, CaC03, organic matter and total zinc values, change in the ranges of 6.60-8.32, 1.560-5.987 mmhos/cm, 0.47-7.34 %, 0.56-3.41 % and 29-145 ppm respectively. The soil texture appears to be clay-loam; sandy-clay-loam, sandy-loam, loam or clay. As a result of the investigation with 12 paddy soils representing the region, it was estimated that the application of increasing amounts of zinc to the soil of pot grown maize leads to increasing the zinc uptake, dry matter and zinc content of the plant was determined. Nine methods for chemical extraction of available for plant zinc have been applied and the reliability of the investigated methods was ranked as: 0.005 M DTPA + 0.01 M CaCI2 + 0.1 M TEA > 0.005 M DTPA + 1 M NH4HCO3 > 0.01 M Na2 EDTA + 1 M (NH4)2C03 > 0.01 N Na2 EDTA + 1 N NH4 Oac > 0.01 N Na2 EDTA > 1 N NH4Oac > 2 N MgCI2 > 0.05 N HCI + 0.025 N H2S04 > 0.01 M Hidrocinon. Since high correlation coefficients among the first four ranked methods for chemical extraction were determined, it was concluded that any of them could be used for determination of available zinc level of paddy soils of the Region. Nevertheless, the method for extraction with 0.005 M DTPA + 0.01 M CaCI2 + 0.1 M TEA solution which not only owns the highest correlation coefficient but also enables determination of Fe, Mn and Cu concentrations in addition to Zn amount, could be recommended as the most suitable one for the investigated soils.IV Key words : Thrace Region, paddy soils, chemical extraction methods, soil solution, correlation coefficient, Zn.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessZiraatAgricultureMaster Thesis17595297