Yıldırım, Kübra Dilaver2024-06-122024-06-1220161308-2140https://search.trdizin.gov.tr/yayin/detay/278186https://hdl.handle.net/20.500.14551/14254Ağa sözcüğü Türk kültür yapısının tarihî süreçlerini yansıtan temel sözcüklerden biri olarak düşünülmektedir. Bir anlamda Türklerin bozkır hayatındaki soylu geleneğinin mirasını anlamada önemli anahtar sözcüklerden biridir. Birçok kullanım biçimi bulunan "Ağa" sözcüğü yaygın Türk söz varlığında önemli, özel ve nitelikli bir yer tutar. Geniş bir kullanım alanına sahip olan "Ağa" sözcüğü üst düzey bir unvandan akrabalar arasında basit bir adlandırmaya ya da bir seslenme biçimine kadar kullanım değişikliği gösteren bir sözdür. Bu çalışma ile bir makale konusunu aşarak kullanım çeşitliliğini gösteren "Ağa" kelimesinin Türk kültür hazinesinin kelime dağarcığında zenginlik sebebi oluşu örnekleriyle görülecektir. "Ağa" tabiri ve bunun türevlerinin görev alanı, kullanım biçimleri, tarihsel seyir içinde metinlerden takip edilerek incelenmeye çalışılacaktır. Haremden, askeri hiyerarşiye, siyasi bürokrasiden aileye kadar uzanan çeşitli alanlarda aktif bir kullanım sahasına sahiptir. Tarihî ve Çağdaş Türk dillerinde "Ağa" kelimesinin çeşitli eklerle (agaş, agadaş, agaçe, agayın, agayınçıl, akani, ağavat...) anlam ve görev değişikliklerine uğrayarak yukarıda saydığımız kullanım alanlarının içerisinde olduğunu görürüz. Türk Dilinden Arnavutça, Arapça, Urduca, Farsça gibi dillere geçen Moğolca kökenli bu sözcüğün çok geniş bir kullanım alanına sahip olduğunu ve geçtiği bu dillerde de yine genel Türkçe içindeki anlamını koruyarak varlığını sürdürdüğünü görüyoruz. Bu makalede, Moğolcadan Türkçeye geçen bu alıntı kelimenin Türk kültür tarihi içindeki yeri ve önemi vurgulanacaktırtrinfo:eu-repo/semantics/openAccessArticle11411371154278186