Çakır, NurayAkgün Kostak, Melahat2023-12-062023-12-0620232023https://hdl.handle.net/20.500.14551/8608Bu araştırma; 10-18 yaş kanser tedavisi alan adölesanların Örem Öz bakım modeline göre verilen eğitimin semptom yönetimine, yaşam kalitesine, bakım vericilerin yükü ve anksiyete düzeyine etkisini belirlemek amacı ile randomize kontrollü olarak yürütüldü. Araştırma Ocak 2019- Ocak 2023 tarihleri arasında yapıldı. Araştırmanın örneklemini, kanser tanılı 10-18 yaş 31 adölesan (16= kontrol; 15= müdahale) oluşturdu. Araştırma verileri; Adölesan ve Bakım Verici Bilgi Formu, Memorial Semptom Değerlendirme Ölçeği, Çocuklar İçin Yaşam Kalitesi Ölçeği (Çocuk, Ergen Formu), Zarit Bakım Verme Yükü Ölçeği, Beck Anskiyete Envanteri kullanılarak toplandı. Veriler tanımlayıcı analizler, ki-kare, Yates düzeltilmesi, Fisher’s exact testi, bağımsız iki örnek t testi ve genelleştirilmiş lineer modeller kullanılarak değerlendirildi. İstatistiksel anlamlılık sınır değeri p<0,05 olarak kabul edildi. Orem’in öz bakım modeline göre eğitim verilen müdahale grubundaki adölesanların kontrol grubundaki adölesanlara göre çocuklar için yaşam kalitesi ölçek puan ortalamaları yüksek bulundu (p<0,001). Müdahale grubundaki adölesanların Memorial Semptom Değerlendirme Ölçeği puan ortalamaları kontrol grubundaki adölesanlara göre düşük bulundu (p<0,001). Müdahale grubundaki bakım vericilerin Zarit Bakım verme Yükü Ölçeği puan ortalamaları ve Beck Anksiyete Envanteri puan ortalamaları kontrol grubundaki bakım vericilere göre düşük bulundu (p=0,002). Sonuç olarak, adölesanlara öz bakım modeline göre geliştirilen “Kontrol Bende’’ adlı kitapçık doğrultusunda verilen eğitimin, adölesanların semptom yönetimine, yaşam kalitelerine, bakım vericilerin bakım yükü ve anksiyete düzeyine olumlu etkisinin olduğu belirlendi. “Kontrol Bende” adlı kitapçığın kanserli adölesanların eğitiminde kullanılması önerilmektedir.This study was carried out in a randomized controlled manner to determine the effect of the education given according to the Orem Self-care model, on symptom management, quality of life, burden of caregivers and anxiety level of adolescents aged 10-18 years receiving cancer treatment. The research was carried out between January 2019 and January 2023. The sample of the study consisted of 31 adolescents (16= control; 15= intervention) diagnosed with cancer. Research data; It was collected using Adolescent and Caregiver Information Form, Memorial Symptom Assessment Scale, Children's Quality of Life Scale (Child, Adolescent Form), Zarit Caregiver Burden Scale, Beck Anxiety Inventory. Data were evaluated using descriptive analyses, Chi-square, Yates correction, Fisher's exact test, Independent two-sample t-test, and Generalized linear models. The cut-off value of statistical significance was accepted as p<0.05. According to Orem's self-care model, the adolescents in the intervention group had higher quality of life scale scores for children compared to the adolescents in the control group (p<0.001). The mean scores of the Memorial Symptom Assessment Scale of the adolescents in the intervention group were found to be lower than the adolescents in the control group (p<0.001). Zarit Caregiver Burden Scale mean scores and Beck Anxiety Inventory mean scores of caregivers in the intervention group were lower than the caregivers in the control group (p=0.002). As a result, it was determined that the education given to the adolescents in line with the booklet named "I’m in Control" developed according to the self-care model had a positive effect on the symptom management, quality of life of the adolescents, and the caregivers' burden of care and anxiety level. It is recommended that the booklet named “I’m in Control” be used in the education of adolescents with cancer.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessÖz bakımEğitimSemptom yönetimiYaşam kalitesiBakım yüküAnksiyete düzeyiSelf-careEducationSymptom managementQuality of lifeCare burdenAnxiety levelMaster Thesis826682