Halkın sesi, yazarın sözü : Folklordan edebiyata çağdaş Türk masalı
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
20. yüzyıl çağdaş Türk masalının klasik örneklerinin folklor-edebiyat ilişkisi ekseninde ve metinlerarası bir zeminde değerlendirildiği bu çalışmada, aynı zamanda birer halkbilimci olan öncü masal yazarlarının Türk kültür hayatına yapmış oldukları yön verici katkılar, halk kültürüne ve onun modernizasyonuna yönelik kuramsalpolitik yaklaşımları özgün ve ortak nitelikleriyle birlikte gösterilmiştir. Geleneksel türlerin çağdaş edebiyatın dip katmanı olarak varlığını koruduğu varsayımıyla hareket edildiği bu çalışmanın esas amacı, örneklem bölümündeki metinler aracılığıyla folklordan edebiyata doğru gelişen bir kültür ekonomisinin genel hatlarına ulaşmaktır. Bu esas amaca bağlı olarak, çalışmanın ilk bölümü sözlü kültür-yazılı kültür, gelenek-modernite, folklor-edebiyat, halk masalı-edebi masal gibi ayrımların tartışıldığı kuramsal çerçeveye ayrılmıştır. Bu bölümde romantizmin kültür tarihi mirası sözmerkezcilik kavramı etrafında eleştirilirken, masal türünün tarihinde yazılı metinlerin belirleyici etkisi çeşitli referans ve örneklerle vurgulanmıştır. Çalışmanın ikinci bölümü çağdaş masal metinlerinin girdiği metinlerarası diyalogun karşı tarafına, yani masal türüne ayrılmıştır. Masal türünün özellikleri, masal araştırmalarının tarihine bakıldığında karşımıza iki ana kuramsal ekol olarak çıkan soybilimsel ve biçimbilimsel eleştirinin Propp, Jolles gibi kurucu teorisyenlerin kaynak metinleri üzerinden detaylı tartışmalarla incelenmiştir. Çalışmanın son ve metin analizlerine ayrılan bölümünde sırasıyla Ziya Gökalp, Eflatun Cem Güney ve Oğuz Tansel’in masal metinleri metinlerarası bir okumaya tabi tutulmuştur. Sonuç bölümünde masal yazarlarının geleneksel masal üzerinde uyguladıkları biçimsel, anlamsal, kurgusal, alegorik vs. gibi bağlam değiştirimlerinin arkasındaki kültürel sürekliliğe ilişkin estetik ve politik kaygılar irdelenmiştir.
In this study, in which classical examples of 20th century modern Turkish fairy tales are evaluated on an intertextual basis in the context of folklore-literature relationship and the guiding contributions of pioneer fairy tale writers - who are also folklorists - to Turkish cultural life, as well as their theoretical-political approaches to folk culture and its modernization are shown with their unique and common characteristics. The main purpose of this study, which assumes that traditional genres preserve their existence as the bottom layer of contemporary literature, is to reach the main lines of a cultural economy that develops from folklore to literature through contemporary fairy tale texts. Depending on this main purpose, the first part of the study is devoted to the theoretical framework in which distinctions such as oral culture-written culture, tradition-modernity, folklore-literature, folk tale-literary tale are discussed. In this section, while the cultural historical heritage of romanticism is criticized around the concept of logocentrism, the decisive influence of written texts in the history of the fairy tale genre is shown with various references and examples. The second part of the study are reserved to the opposite side of the intertextual dialogue in which contemporary fairy tale texts participate, that is, the genre of fairy tale. The characteristics of the fairy tale genre have been examined with detailed discussions over the source texts of the founding theorists such as Propp and Jolles of genealogical and morphological criticism, which appear as two main theoretical schools when we look at the history of fairy tale studies. In the last part of the study, which is reserved to text analysis, the literary fairy tale texts of Ziya Gökalp, Eflatun Cem Güney and Oğuz Tansel, respectively. The esthetical and political concerns about the cultural continuity behind these fairy tale transpositions, that the aforementioned tale writers have made on the traditional tale genre have been interpreted from formal, semantic, fictional, allegorical etc. perspectives.
In this study, in which classical examples of 20th century modern Turkish fairy tales are evaluated on an intertextual basis in the context of folklore-literature relationship and the guiding contributions of pioneer fairy tale writers - who are also folklorists - to Turkish cultural life, as well as their theoretical-political approaches to folk culture and its modernization are shown with their unique and common characteristics. The main purpose of this study, which assumes that traditional genres preserve their existence as the bottom layer of contemporary literature, is to reach the main lines of a cultural economy that develops from folklore to literature through contemporary fairy tale texts. Depending on this main purpose, the first part of the study is devoted to the theoretical framework in which distinctions such as oral culture-written culture, tradition-modernity, folklore-literature, folk tale-literary tale are discussed. In this section, while the cultural historical heritage of romanticism is criticized around the concept of logocentrism, the decisive influence of written texts in the history of the fairy tale genre is shown with various references and examples. The second part of the study are reserved to the opposite side of the intertextual dialogue in which contemporary fairy tale texts participate, that is, the genre of fairy tale. The characteristics of the fairy tale genre have been examined with detailed discussions over the source texts of the founding theorists such as Propp and Jolles of genealogical and morphological criticism, which appear as two main theoretical schools when we look at the history of fairy tale studies. In the last part of the study, which is reserved to text analysis, the literary fairy tale texts of Ziya Gökalp, Eflatun Cem Güney and Oğuz Tansel, respectively. The esthetical and political concerns about the cultural continuity behind these fairy tale transpositions, that the aforementioned tale writers have made on the traditional tale genre have been interpreted from formal, semantic, fictional, allegorical etc. perspectives.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Masal, Edebi masal, Sözlü kültür, Folklor, Edebiyat, Metinlerarasılık, Ziya Gökalp, Eflatun Cem Güney, Oğuz Tansel, Fairy tale, Literary fairy tale, Oral culture, Folklore, Literature, Intertextuality
