Ayvalık’ta Hagia Triada Kilisesi Mimari Analizi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2015
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Trakya Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
The ancient name of Ayvalık is Kydonies. In 1653, Ayvalık is a coast in which rich dwellers live there. In 17th and 18th century, Ayvalık is one of the most important trade center like İzmir. Since olive dominates in trade, the number of the olive plantatians and soaperies continued to rise to produce olives, olive oil and olive products. Ayvalık gradually became the most important trade center of the Edremit in 19th century.It also became the most important education center because of the presence of Gymnasium Kydonion which was made in 1903. In the Ottoman area, Muslims and Greeks used to live together in Ayvalık which was an autonomous accomodation site.Greeks who constituted the majority of the population built churches, olive oil plantations, soaperies and storage units that reflect their own cultural, social and economic status in the historical texture. In this paper, the architectural and artistic specifications of the Hagia Triada Church is studied which is embedded in Ayvalık's historical texture. In accordance with the Treaty of Lausanne which was signed in 1923, negative effects takes place in Church is studied after the process of the religious population between Turkey and Greece.
M.Ö 6. Yüzyıla tarihlenen Ayvalık’ın eski adı Kydoniestir. Ayvalık’ın Hekatonnessos adalarına serpilmiş Yunan kolonileri üzerine kurulduğu ve şehrin daha sonra bugünkü yerine taşındığı araştırmacılar tarafından belirtilmektedir.1653 Yılı’nda Ayvalık zengin sakinlerin yaşadığı bir kıyı yerleşmesidir. 17. ve 18. yüzyıllarda Ayvalık da İzmir gibi bölgenin en önemli ticaret merkezlerinden biridir. Ticari hayata zeytin tarımının hakim olması nedeniyle zeytin, zeytinyağı, zeytinin yan ürünlerinin elde edildiği zeytinyağı fabrikaları ve sabunhanelerin sayısı giderek artmaktadır. Ayvalık, 1903 Yılı’nda yaptırılan Gymnasium Kydonion’un varlığı ile Ege Bölgesi’nin en önemli eğitim merkezi haline gelmiştir.Osmanlı İmparatorluğu Dönemi’nde özerk bir yerleşme olan Ayvalık’ta Müslüman ve Rum sakinler bir arada yaşamıştır. Kent farklı etnik kökenli sakinlere ait farklı kültürel ekonomik, sosyal koşulların etkisi ile şekillenmiştir. Bu dönemde kent nüfusunun çoğunluğunu oluşturan Rum’lar kendi kültürel sosyal ve ekonomik konumlarını yansıtan bir tarihi doku ve bu dokunun siluetine ait kiliseler, zeytinyağı fabrikaları, sabunhaneler ve ticari depolar inşa etmişlerdir. 1923’te uygulanan dine dayalı nüfus değişimi sonrasında ya farklı işlevlere uyarlanarak, özgün konumları zedelenmiş ya da bazılarının boş bırakılarak, kaderlerine terkedildikleri görülmüştür. Bu kiliselerden toplamda on üç tanesinin günümüze kadar geldiği görülmektedir. Altı tanesi kent merkezinde, üç tanesi, Cunda Adası’nda, iki tanesi Ayvalık yerleşmesi dışında ve bir tane de Küçük Köy’dedir.Bu çalışmada Ayvalık Kent Merkezi’nde yer alan kiliselerden Hagia Triada Kilisesi’nin başta mimari ve sanatsal özellikleri incelenmiştir. Bu kapsamda kilise, plan şeması, yapım tekniği ve kullanılan malzemeler bakımından incelenerek Ayvalık Kent Merkezi’nde bulunan kiliseler arasındaki yeri belirlenmiştir. Ayrıca 1923’te imzalanan Lozan Antlaşması gereğince Türkiye ve Yunanistan arasında uygulanan dine dayalı nüfus değişimi sonrasındaki süreçte bu kilisede meydana gelen olumsuz etkiler irdelenmiştir. Bu çalışma için öncelikle ön bilgilerin ve gerekli dokümanların elde edilmesi amacıyla literatür araştırılmıştır. Ait oldukları cemaatin (Rum Ortodoks) kiliseleri hakkında kaynaklar incelenmiştir. Belediye arşivi, il Müze Müdürlüğü arşivi ve yerel sakinlerin arşivlerinden yararlanılmıştır. Ayrıca Ayvalık Tarihi Dokusu ile ilgili olarak yerleşme sakinlerinden Ali Onay Bey ile görüşülmüştür. Kilisenin rölöveleri çıkarılmış ve fotoğrafları çekilerek belgelenmiştir.
M.Ö 6. Yüzyıla tarihlenen Ayvalık’ın eski adı Kydoniestir. Ayvalık’ın Hekatonnessos adalarına serpilmiş Yunan kolonileri üzerine kurulduğu ve şehrin daha sonra bugünkü yerine taşındığı araştırmacılar tarafından belirtilmektedir.1653 Yılı’nda Ayvalık zengin sakinlerin yaşadığı bir kıyı yerleşmesidir. 17. ve 18. yüzyıllarda Ayvalık da İzmir gibi bölgenin en önemli ticaret merkezlerinden biridir. Ticari hayata zeytin tarımının hakim olması nedeniyle zeytin, zeytinyağı, zeytinin yan ürünlerinin elde edildiği zeytinyağı fabrikaları ve sabunhanelerin sayısı giderek artmaktadır. Ayvalık, 1903 Yılı’nda yaptırılan Gymnasium Kydonion’un varlığı ile Ege Bölgesi’nin en önemli eğitim merkezi haline gelmiştir.Osmanlı İmparatorluğu Dönemi’nde özerk bir yerleşme olan Ayvalık’ta Müslüman ve Rum sakinler bir arada yaşamıştır. Kent farklı etnik kökenli sakinlere ait farklı kültürel ekonomik, sosyal koşulların etkisi ile şekillenmiştir. Bu dönemde kent nüfusunun çoğunluğunu oluşturan Rum’lar kendi kültürel sosyal ve ekonomik konumlarını yansıtan bir tarihi doku ve bu dokunun siluetine ait kiliseler, zeytinyağı fabrikaları, sabunhaneler ve ticari depolar inşa etmişlerdir. 1923’te uygulanan dine dayalı nüfus değişimi sonrasında ya farklı işlevlere uyarlanarak, özgün konumları zedelenmiş ya da bazılarının boş bırakılarak, kaderlerine terkedildikleri görülmüştür. Bu kiliselerden toplamda on üç tanesinin günümüze kadar geldiği görülmektedir. Altı tanesi kent merkezinde, üç tanesi, Cunda Adası’nda, iki tanesi Ayvalık yerleşmesi dışında ve bir tane de Küçük Köy’dedir.Bu çalışmada Ayvalık Kent Merkezi’nde yer alan kiliselerden Hagia Triada Kilisesi’nin başta mimari ve sanatsal özellikleri incelenmiştir. Bu kapsamda kilise, plan şeması, yapım tekniği ve kullanılan malzemeler bakımından incelenerek Ayvalık Kent Merkezi’nde bulunan kiliseler arasındaki yeri belirlenmiştir. Ayrıca 1923’te imzalanan Lozan Antlaşması gereğince Türkiye ve Yunanistan arasında uygulanan dine dayalı nüfus değişimi sonrasındaki süreçte bu kilisede meydana gelen olumsuz etkiler irdelenmiştir. Bu çalışma için öncelikle ön bilgilerin ve gerekli dokümanların elde edilmesi amacıyla literatür araştırılmıştır. Ait oldukları cemaatin (Rum Ortodoks) kiliseleri hakkında kaynaklar incelenmiştir. Belediye arşivi, il Müze Müdürlüğü arşivi ve yerel sakinlerin arşivlerinden yararlanılmıştır. Ayrıca Ayvalık Tarihi Dokusu ile ilgili olarak yerleşme sakinlerinden Ali Onay Bey ile görüşülmüştür. Kilisenin rölöveleri çıkarılmış ve fotoğrafları çekilerek belgelenmiştir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Ayvalık, Greek Orthodox, Church, Exchange, Wooden, Ayvalık, Ortodoks, Kilise, Mübadele, Ahşap
Kaynak
Trakya Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
15
Sayı
1
