Halide Edib’in “Hamlet”i: İngiliz Edebiyatı Seminer Mesaisinden Shakespeare Külliyatı
Küçük Resim Yok
Tarih
2019
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
William Shakespeare‘in trajediyi işlediği ve en etkileyici oyunlarından biri olan Hamlet bir çok kez Türkçeyetercüme edilmiş ve yayımlanmıştır. İstanbul Üniversitesi İngiliz Edebiyatı Seminerinin bir parçası olarakoluşturulan, Halide Edib Adıvar ve öğrencisi Vahit Turhan‘ın 1941 yılında yaptığı Hamlet çevirisi ise, çevirininyanı sıra bilgilendirici ek bir bölümle okura daha çok eğitici bir eser özelliğiyle ulaşmaktadır. Kaynak metninyazarından, esere, metnin karakter analizine kadar detaylı bilgilerin de yer aldığı çeviri eser bir "külliyat" olarakhazırlanmıştır. Hamlet‘in o dönemde yapılan diğer çevirilerinden farklı olarak çevirmenler "bir mukaddime ilenotlar" eklemişlerdir. Bunun yanı sıra çeviriye yazdıkları "ilk söz", kullandıkları "dipnotlar" ve çeşitli çeviristratejileriyle de özellikle Türkçeye özgü ifadeleri seçerek görünür olmayı tercih etmişlerdir denebilir. Hamletçevirisinden öte okura, yazar Halide Edib‘in "Hamlet" eseri izlenimi verildiği düşünülmektedir. Halide Edibçevirmen kimliğinin yanı sıra yazar kimliği ile de metni şekillendirmektedir. Okurun çeviri eseri okumadan önceeserin yazıldığı dönem, yazar, karakterler, metin içi göndermeleri okuyarak bilgisel yönden donanımlı bir halegelmesi beklenmektedir. Dolayısıyla çeviride okurun metni yeterince anlamasını engelleyecek bir ihtimal buşekilde ortadan kaldırılmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada özgün metnin çevirisi dışında çeviri esere çevirmenlertarafından eklenen yan metinler (ilk söz, mukaddime ve dipnotlar), Gérard Genette‘in metinlerarası ilişkileriaçıklamak için önerdiği "Metinsel-Aşkınlık Kuramı"nda bahsettiği yan-metinsellik (paratextuality) temelinde elealınacaktır. Yan metinlerin eserin çevrilmek için seçilmesinin nedenlerini ortaya koyduğu düşünülmektedir. Buçalışmanın kuramsal temelini ise Gideon Toury‘nin norm ve kısıtlamaları esas alan, erek odaklı kuramıoluşturacak ve çalışmada "Çeviri Normlarının Doğası ve Çevirideki Rolü" ("The Nature and Role of Norms inTranslation") başlıklı makalesi esas alınacaktır. Yan metinsel öğeler ile çeviri sürecini yönlendiren normlar tespitedilmeye çalışılacaktır. Bu kapsamda özgün metnin, yan-metinler ve çeviri metin sayesinde nasıl bir "Külliyat"adönüştüğü üzerinde durulacaktır. Çeviri çözümlerinden örnekler alınarak, "ilk söz" ve "mukaddime"de yerverilen öncül normların ve süreç öncesi normların ne derece uygulandığı belirlenecektir. Bu bağlamda buçalışmanın amacı "yan-metinsel öğeler" sayesinde çevirmenin yazar kimliği ile metni nasıl şekillendirdiğinigöstermek olacaktır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Kaynak
Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
18
Sayı
3
