TÜRKMEN SANAT VE KÜLTÜRÜNDE KOÇBOYNUZU MOTİFİNİN YERİ (TÜRKMENSAHRA-İRAN TÜRKMENLERİNİN ÖRNEKLERİNE DAYANARAK)
Küçük Resim Yok
Tarih
2017
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Koçboynuzu motifi dünya medeniyetlerinde görülen en eski motiflerdendir. Bu motif, Türkmenler arasında da derin bir geçmişe sahiptir. İster Türkmen edebiyatında, ister sanatında koç simgesinin önemli ve özel bir yeri vardır. Türkmenistan ve Türkmensahra Türkmenleri arasında koç simgesi en sevilen ve önem kazanan simgelerdendir. Belki de koçboynuzu, Türkmenlerin hayatının değişik yerlerinde kendini en fazla gösteren bir simgedir. Koçboynuzu motifini mezar taşlarında, ev sütunlarında, duvar süslemelerinde, kilim-keçelerde vs. görmek mümkündür. Koçboynuzu motifi genelde Türkmensahra'nın Cergelan bölgesindeki eski evlerde daha fazla gözükmektedir. Cergelan bölgesi şehirlerden uzak olması nedeniyle değişimlere fazla yol vermemiş ve Türkmen geleneklerini layıkıyla sürdürmüştür. Türkmensahra'daki tarihi mezarlıkların en ünlüsü ve önemlisi Haled Nebi türbesinin yanında bulunan mezarlıktır. Mezarlıkta koçboynuzu şeklindeki mezar taşları da görülmektedir. Türkmensahra'da Haled Nebi Mezarlığından başka mezarlıklarda da koçboynuzu şekilli taşları görmek mümkündür. Cergelan'daki bazı Camii duvarları tamamen geometrik, bitkisel ve koç boynuzu motifiyle süslenmiş, öyle ki eğer birkaç Arapça Allah adı ve Kur'an ayetleri olmasaydı, bir şaman evini hatırlatabilirdi. Türkmen kadınların yaptığı işlemeler; motiflerin en zarif ve dikkatli zuhur ettiği yerdir. O işlemelerin arasında kendini gösteren önemli motiflerden biri de koçboynuzu motifidir. Türkmen dokumacılığında da Koç motifleri en çok halı, keçe, kilim ve palasta kullanılmıştır. Koç motifi birçok değişik çizimlerle yapılır. Koç motiflerinin özelliği her Türkmen boyuna göre değişir.Bu makalede Türkmensahra Türkmenlerinin koçboynuzu motifinin evlerde, duvarlarda, kabristanlarda ve elbiseler üzerinde kullanışı açıklanarak onlardan örnekler verilmektedir. Makalenin devamında Türkmensahra'daki koçboynuzu motifleriyle Anadolu sanatındaki koçboynuzu motifleri arasında genel bir karşılaştırma yapılmaktadır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Kaynak
Turkish Studies (Elektronik)
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
12
Sayı
21
