Klasik Türk şiirinde gönül
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2018
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/embargoedAccess
Özet
Türk toplumunun köklü kültür ve medeniyetinde önemli bir yere sahip olan gönül kavramı, asırlar boyunca Türk edebiyatının hemen her türünde işlenen konuların başında gelmiştir. Bu doğrultuda tezimizin konusu, gönül kavramının klasik Türk şiirindeki kullanım alanının incelenmesidir. Tezimizin amacı ise edebiyatın her sahasında olduğu gibi klasik Türk edebiyatının da temel konularından biri olan gönül kavramının, klasik Türk şiirinde nasıl işlendiğini tespit etmek; böylelikle divan şairlerinin dilinden Türk toplumunun gönül konusundaki hassasiyetlerini ortaya koymaya çalışmaktır. Tezimiz; “Giriş”, “1. Bölüm”, “2. Bölüm”, “Sonuç” ve “Kaynakça”dan oluşmaktadır. Tezin Giriş bölümünde; daha önce gönül üzerine yapılmış çalışmalar; gönül kelimesinin anlam bakımından tarihsel süreçteki değişimi ve gelişimi; dinî kaynaklarda ve tasavvuf kaynaklarında gönül kavramının ele alınış biçimi hakkında genel bir değerlendirme yapılmıştır. Devamında gönül, dil, kalp, hatır ve gönül anlamını veren diğer kelimelerin atasözleri, deyimler vb. ile birlikte kullanımları da dâhil olmak üzere sözlük anlamları verilmiştir. 1. Bölüm’de; redifi gönül olan şiirler hakkında istatistiki bir bilgi verilmiş; bizzat divan şairlerinin dilinden gönlün tanımının yapıldığı ve ideal gönlün anlatıldığı örnekler değerlendirilmiş; Giriş bölümünde sözlük anlamları verilen atasözü, deyim ve benzerlerinin klasik Türk şiirindeki örnekleri verilmiştir. Daha sonra genel vasıflarıyla gönül ve hemen ardından âşık, sevgili ve rakibin oluşturduğu aşk üçgeninde gönül kavramı, örnekleriyle ele alınmıştır. Tezimizin 2. Bölüm’ünde; gönül ile ilgili tasavvur ve benzetmeler, kapsamlı bir şekilde incelenmiştir. Sonuç bölümünde tezimizden elde edilen verilerle ilgili genel bir değerlendirme yapılmıştır. Son olarak Kaynakça/Bibliyografya bölümünde tezimiz için yararlandığımız kaynaklar verilmiştir.
With its vital importance in Turkish culture and civilization, the term gönül (gyunul) has been at the century of Turkish literature of all types. Accordingly, the subject of my thesis is the analysis of the practice of the term gönül in classical Turkish poetry. The aim of my thesis is to determine how the term gönül –as one of the the most important terms of classical Turkish literature like in other types of literature– is used in classical Turkish poetry. Therefore, by means of Ottoman poets, my thesis also attempts to present the importance Turkish society gives to the term gönül. The thesis consists of “Introduction”, “Part 1”, “Part 2”, “Conclusion” and “References”. Introduction has a general evaluation of previous works on gönül; the development and change in the meaning of the word gönül in historical process; the way the term gönül was approached in religious and religious mystic sources. It also includes lexical meanings of the words gönül and dil, kalp (qalb), hâtır (khatır); the words that are used to refer to the same meaning as gönül and their usage in proverbs and idioms. Part 1 gives statistical information about poems placing gönül as their words after the rhyme; examines practices of the Ottoman poets, in which gönül is defined and the ideal gönül is presented; shows how the examples of proverbs and idioms defined in Introduction part are used in Turkish literature. Afterwards, gönül is studied in general. Right after that, it is studied with examples in combination with the lover, sweetheart and antagonist forming the eternal triangle. Part 2 concentrates on to imaginations and associations related to gönül in detail. Conclusion part has an overall analysis on data obtained from our study. Finally, works cited in the thesis are listed at References/Bibliography part.
With its vital importance in Turkish culture and civilization, the term gönül (gyunul) has been at the century of Turkish literature of all types. Accordingly, the subject of my thesis is the analysis of the practice of the term gönül in classical Turkish poetry. The aim of my thesis is to determine how the term gönül –as one of the the most important terms of classical Turkish literature like in other types of literature– is used in classical Turkish poetry. Therefore, by means of Ottoman poets, my thesis also attempts to present the importance Turkish society gives to the term gönül. The thesis consists of “Introduction”, “Part 1”, “Part 2”, “Conclusion” and “References”. Introduction has a general evaluation of previous works on gönül; the development and change in the meaning of the word gönül in historical process; the way the term gönül was approached in religious and religious mystic sources. It also includes lexical meanings of the words gönül and dil, kalp (qalb), hâtır (khatır); the words that are used to refer to the same meaning as gönül and their usage in proverbs and idioms. Part 1 gives statistical information about poems placing gönül as their words after the rhyme; examines practices of the Ottoman poets, in which gönül is defined and the ideal gönül is presented; shows how the examples of proverbs and idioms defined in Introduction part are used in Turkish literature. Afterwards, gönül is studied in general. Right after that, it is studied with examples in combination with the lover, sweetheart and antagonist forming the eternal triangle. Part 2 concentrates on to imaginations and associations related to gönül in detail. Conclusion part has an overall analysis on data obtained from our study. Finally, works cited in the thesis are listed at References/Bibliography part.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Klasik Türk Şiiri, Zamîr, Yürek, Sîne, Sadr, Rûh, Lübb, İçerisi, İçeri, İç, Fuᵓād, Derûn, Ciğer, Cenân, Cân, Bâl, Bağır, Hâtır, Kalp, Dil, Gönül
