Türkiye’de Döviz Kurundan Fiyatlara Geçişkenlik Etkisi: Hatemi-J Asimetrik Nedensellik Testi

Küreselleşme ilebirlikte, ülkeler arasındaki ticari engellerin ortadan kalkması sonucunda,döviz kurlarında meydana gelen değişimler ulusal ekonomiler üzerindeki etkisinidaha da arttırmıştır. Döviz kurlarındaki dalgalanmaların, ulusal ekonomilerüzerindeki etkilerinden bir tanesi de enflasyon üzerinde görülmektedir.Literatürde, döviz kurundan fiyatlara geçişkenlik etkisinin belirlenmesineyönelik çok sayıda ampirik çalışma bulunmaktadır. Sözkonusu çalışmalar,kullandıkları nedensellik testleri kapsamında, değişkenlerde meydana gelenpozitif ve negatif şok etkilerinin aynı olduğunu kabul etmektedir. Bu çalışmayıliteratürdeki diğer nedensellik çalışmalardan ayıran fark, değişkenlerdemeydana gelen pozitif ve negatif şokları birbirinden ayırarak, sözkonusu şoklararasındaki nedenselliğin incelenmiş olmasıdır. Mevcut çalışmada, Türkiye’dedöviz kurundan fiyatlara geçişkenlik etkisi Hatemi-J (2012) asimetriknedensellik testi yardımıyla incelenmiş olup, test sonucunda; %5 anlamlılıkseviyesinde, pozitif USD bileşeninden pozitif TÜFE bileşenine doğru, pozitifEURO bileşeninden pozitif TÜFE bileşenine doğru ve ayrıca pozitif EURObileşeninden pozitif USD bileşenine tek yönlü asimetrik nedensellik ilişkileritespit edilmiştir. Ayrıca, Hatemi-J asimetriknedensellik testinden elde edilen sonuçlarla karşılaştırma yapmak amacıyla,Toda-Yamamoto nedensellik testi de kullanılmıştır. Toda-Yamamotonedensellik testinden elde edilen bulgulara göre, Türkiye’de döviz kurundanfiyatlara geçişkenlik etkisinin olmadığı tespit edilmiştir.

Along withglobalization, as trade barriers among countries have been removed, changes inexchange rates have further increased the impact on the domestic economies. Oneof the effects of movements in exchange rates appears in inflation rate.  In the literature, there are many empiricalstudies which have investigated the pass-through effects of the exchange rateon domestic prices. The causality tests used within the scope of the studiesassume that the effects of the positive and negative shocks occurring in thevariables are the same. The differencedistinguishing this study from the other in the literature is that thecurrent study investigates the possible causality among the shocks byseparating the positive and negative shocks of the given variable.  Inthis study, Hatemi-J (2012) asymmetric causality test was used to investigatethe exchange rate pass-through effect on the general price level in Turkey. At the end of the test; at the 5% significance level,a one-way asymmetric causality relationship was found between the positive USDcomponent and the positive CPI component, the positive EURO component and thepositive CPI component and also the positive EURO component and the positiveUSD component. Moreover, Toda-Yamamoto causalitytest has been utilized in order to compare with the results from Hatemi-Jasymmetric causality test. According to findings of Toda-Yamamoto causalitytest, there is no exchange rate pass-through to prices effect in Turkey.